Ελληνική Επιχειρηματικότητα: Λάθη του Παρελθόντος, Δράσεις του Παρόντος

«Μία χώρα πρέπει να προσπαθήσει πάρα πολύ για να τα πάει τόσο χάλια», έγραφε πριν από λίγα χρόνια η Wall Street Journal για την ελληνική επιχειρηματικότητα στη χώρα μας και να πασχίσει για να διατηρηθεί για τόσα συναπτά έτη στον πάτο του παγκόσμιου οικονομικού βαρελιού, θα συμπληρώναμε. Ερχόμενοι, ωστόσο, στο σήμερα η ίδια εφημερίδα και γενικότερα ο διεθνής τύπος έρχονται με τα δημοσιεύματά τους να επιβραβεύσουν τη χώρα μας για την αντιμετώπιση της απροσδόκητης πανδημίας του COVID-19, με τις προβλέψεις τους μάλιστα ως προς το σκέλος των οικονομικών συνεπειών της εν λόγω πανδημίας να είναι ιδιαίτερα αισιόδοξες, συνδέοντας τη γρήγορη και αποτελεσματική αντιμετώπιση του θανατηφόρου αυτού ιού, με τη γρήγορη επάνοδο των εγχώριων οικονομικών δεικτών.

Η οξυδέρκεια, όμως, που επιδείξαμε και επιδεικνύουμε ως σήμερα στο χώρο της υγείας, είμαστε ικανοί, πρωτίστως ως λαός και έπειτα ως επαγγελματίες του οικονομικού κλάδου, να την εφαρμόσουμε στις επιχειρήσεις μας, στις συναλλαγές μας, στις σχέσεις μας με τους πελάτες μας και γενικότερα στο ελληνικό επιχειρείν; Με μια νέα παγκόσμια και βαθιά οικονομική ύφεση προ των πυλών, κατά τα φαινόμενα της αγοράς, τις ισχυρότερες χρηματιστηριακές αγορές του κόσμου να δέχονται ισχυρές πιέσεις και τις φήμες – φόβο μεταξύ των επιχειρηματιών περί ενός δεύτερου lockdown να οργιάζουν, η ορθότερη απάντηση στην προηγούμενη ερώτηση, όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται, μπορεί να έρθει μόνο μέσα από δύο συν μία ερωτήσεις.

Μάθαμε από τα λάθη των πρόσφατων πέτρινων χρόνων της ελληνικής οικονομίας ή θα καταβάλλουμε ξανά ισχυρή προσπάθεια για να τα επαναλάβουμε; Εξακολουθεί η πλειονότητα των Ελλήνων επιχειρηματιών να αποδίδει την παρελθούσα ύφεση της ελληνικής οικονομίας αποκλειστικά και μόνο στον αποδεδειγμένα λάθος στρατηγικό σχεδιασμό της Κεντρικής Διοίκησης για το σύνολο του ελληνικού επιχειρείν ή έχει αντιληφθεί ότι οι ευθύνες βαραίνουν κάθε επαγγελματία κάθε κλάδου; Και για να βάλουμε ακόμα πιο βαθιά το μαχαίρι στο κόκκαλο, όπως συχνά λένε οι συμπολίτες μας, ως προς το δεύτερο σκέλος της προαναφερθείσας ερώτησης, πιστεύει ο Έλληνας επιχειρηματίας, ότι η προηγούμενη «μαύρη» δεκαετία της χώρας οφείλεται στην οικονομική κρίση ή επί της ουσίας πρόκειται για κρίση κουλτούρας και δη επιχειρηματικής;

Κι αν για την πρώτη ερώτηση πρέπει να περιμένουμε τις παγκόσμιες οικονομικές εξελίξεις και να κρίνουμε απολογιστικά, η απάντηση στις δύο αλληλένδετες επόμενες ερωτήσεις μπορεί να δοθεί εμπειρικά και στηριζόμενοι στην καθημερινή μας επαφή με όλα τα διαφορετικά μεγέθη και πτυχές της ελληνικής επιχειρηματικότητας και δυστυχώς, οι ελληνικές επιχειρήσεις και οι διοικήσεις τους μοιάζουν να διολισθαίνουν προς τα ίδια ατοπήματα.

Διαρκής Δυσαρέσκεια και Ανικανοποίηση

Καθημερινή «γκρίνια» θα μετέφραζε τον ανωτέρω τίτλο ο απλός λαός, με πλήθος Ελλήνων επιχειρηματιών να διαλαλούν καθημερινά τις απάνθρωπες οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα, την διαρκώς μεταβαλλόμενη φορολογία, την τρομερή γραφειοκρατία και τις καθυστερήσεις που αντιμετωπίζουν για την παραμικρή τους κίνηση από το ελληνικό Δημόσιο και σωρεία άλλων κατηγοριών. Σαφώς, κανείς δεν ισχυρίζεται πώς όλα τα ανωτέρω δεν ήταν χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας στο πρόσφατο παρελθόν και ενδεχομένως κάποια από αυτά δυστυχώς ακόμα να υπάρχουν, αλλά πώς είναι δυνατόν να συζητούμε άνθρωποι του χώρου μας για ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο φορολογικό περιβάλλον, όταν την τελευταία τετραετία έχουμε την ύπαρξη ενός σταθερού φορολογικού συντελεστή και μάλιστα από φέτος αυτός να εμφανίζεται σημαντικά μειωμένος για τη ραχοκοκαλιά του ελληνικού επιχειρείν, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πώς είναι δυνατόν να αιωρείται μια κοινώς αποδεκτή γνώμη για έλλειψη δημιουργίας ανταγωνιστικών συνθηκών της ελληνικής οικονομίας σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, όταν ο κατώτερος μισθός στη χώρα μας μετά βίας φτάνει τα 550 €, καταλαμβάνοντας μία από τις χαμηλότερες θέσεις στην κατάταξη των χωρών της Ε.Ε. και ο φορολογικός συντελεστής τόσο για τα φυσικά πρόσωπα, όσο και για τις νομικές οντότητες είναι διαρκώς σημαντικά μικρότερος από εκείνον της Γαλλίας, της δεύτερης ισχυρότερης οικονομίας της Ευρωζώνης.

Αλήθεια πιστεύετε, ότι η πρόσφατη απόφαση του δεύτερου δημοφιλέστερου ξένου επιχειρηματία στη χώρα μας, Elon Musk, σύμφωνα με μελέτη του ΣΕΒ το Νοέμβριο του 2019, για δημιουργία ερευνητικού κέντρου στην Ελλάδα από την Tesla δεν στηρίχθηκε στο δίπτυχο χαμηλό λειτουργικό κόστος και ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης;

Διεκπεραίωση Υποχρεώσεων

Όλοι επιθυμούν ένα βιώσιμο και με σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης οικονομικό περιβάλλον. Η κουλτούρα που εφαρμόζουν οι επιχειρηματίες στη διεκπεραίωση των συναλλαγών και ο χρόνος αποπληρωμής των υποχρεώσεών τους αποτελούν μείζων παράγοντες ως προς τη διαμόρφωση των συνθηκών και της ρευστότητας της αγοράς. Υπό αυτή την παραδοχή κι έχοντας βιώσει οι περισσότεροι Έλληνες επιχειρηματίες τι συνεπάγεται η έλλειψη ρευστότητας στις επιχειρήσεις τους, είναι απορίας άξιο με ποια επιχειρηματική λογική αποφασίζουν να στερήσουν από τους συνεργάτες τους την ανταμοιβή τους για το παραχθέν προϊόν ή υπηρεσία και να τους κρατούν ομήρους των διαθέσεών τους. Κι αν κάποιοι προλάβουν να θεωρήσουν τη συγκεκριμένη πολιτική ως επιχειρηματική «μαγκιά», η οποία ενισχύει στο έπακρο τις επενδυτικές δυνατότητες της εταιρείας τους και καταποντίζει τον άμεσο ανταγωνισμό, τους καλώ να αναλογιστούν πως για το πιο μικρό μηχάνημα παραγωγής που επιθυμούν να εντάξουν στο δυναμικό τους από ένα γερμανικό κατασκευαστικό οίκο πρέπει να προκαταβάλλουν το 100% της αξίας του. Πραγματικά θεωρείτε, ότι την ίδια πιστωτική πολιτική εφαρμόζουν και για τους Γερμανούς ή γενικότερα για τους υπόλοιπους Ευρωπαίους πελάτες τους; Θεωρείτε, ότι η νίκη στον εγχώριο ανταγωνισμό θα εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα της εταιρείας σας; Μήπως κοιτώντας την ανάπτυξη του δέντρου σας, καταλήξουμε να χάσουμε το δάσος;

Εσωστρέφεια

Δεν χωράει αμφιβολίας πως η μεγαλύτερη αδυναμία της ελληνικής οικονομίας είναι η έλλειψη εξωστρέφειας. Ένα χαρακτηριστικό, που αποτυπώνεται, εμφανώς, εξετάζοντας το εγχώριο εμπορικό ισοζύγιο σε σύγκριση με τα αντίστοιχα των ισχυρών ευρωπαϊκών χωρών της Ευρωζώνης. Η έννοια της εσωστρέφειας, όμως, δεν περιορίζεται μονάχα στα προαναφερθέντα ποσοτικά στοιχεία και δεδομένα, αλλά αντικατοπτρίζεται και στη συμπεριφορά των Ελλήνων επιχειρηματιών, οι οποίοι διακατέχονται από συγκεντρωτισμό κι έλλειψη εμπιστοσύνης για τα στελέχη τους και τους συνεργάτες τους, που σε πλήθος των περιπτώσεων οδηγεί στην απώλεια σημαντικών επενδυτικών ευκαιριών.

Ο Έλληνας επιχειρηματίας πρέπει να αποδεχτεί, ότι δεν είναι Θεός. Δεν είναι ανθρωπίνως δυνατόν, όπως ορίζουν και οι σύγχρονες επιταγές του management, το ίδιο άτομο να είναι υπεύθυνος του στρατηγικού σχεδιασμού της εταιρείας, των ελεγκτικών μηχανισμών που αυτή θα εφαρμόσει, του λογιστηρίου και να ασκεί τη διοίκηση του τμήματος παραγωγής. Είναι απολύτως αποδεκτό, όμως, ο Έλληνας επιχειρηματίας να θεωρεί, ότι το υφιστάμενο προσωπικό δεν είναι σε θέση να φέρει πλήρως εις πέρας τα καθήκοντά του. Πρέπει, ωστόσο, να αναρωτηθεί, έχει τις γνώσεις, ώστε να προβεί στον διαμοιρασμό καθηκόντων ανά θέση εργασίας, να τα αποδώσει απολύτως κατανοητά προς τους υφισταμένους του, καθώς και να τους εκπαιδεύσει κατάλληλα;

Ασφαλώς, μια αρνητική απάντηση σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως πλήγμα στο κύρος του Έλληνα επιχειρηματία, αλλά η αποδοχή του προβλήματος και η εξεύρεση των κατάλληλων συνεργατών, οι οποίοι συμβουλευτικά θα δράσουν προς όφελος της ανάπτυξης της επιχείρησης και των εργαζομένων της, σίγουρα, θα σηματοδοτήσει ένα ισχυρό μήνυμα για την εγχώρια και όχι μόνο αγορά. Θα είναι αξιοσήμαντο να γνωρίζουν πελάτες και ανταγωνιστές ότι πρότυπα ποιότητας δεν εφαρμόζονται μονάχα στους χώρους παραγωγής, αλλά και στον διοικητικό τομέα της εταιρείας, υιοθετώντας για παράδειγμα το Διεθνές Πρότυπο Ποιότητας ISO 9001 και παράλληλα, να δίνουν ένα ακόμα ισχυρότερο μήνυμα στην αγορά για τη δημιουργία ενός σύγχρονου εργασιακού περιβάλλοντος που θα έχει σα βασική του αρχή την εμπιστοσύνη μεταξύ των συνεργατών, η οποία κάλλιστα μπορεί να διασφαλιστεί από το Διεθνές Πρότυπο Ποιότητας Κατά Της Διαφθοράς ISO 37001.

Επιπρόσθετα, η υιοθέτηση ανάλογων προτύπων που σκοπό έχουν τη βελτιστοποίηση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, πέρα από το γεγονός της προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, είναι ικανά να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες για την απορρόφηση κοινοτικών επιχορηγήσεων, όπως εκείνες που προέρχονται μέσω ΕΣΠΑ, λαμβάνοντας πάντα ως δεδομένο την αμέριστη και διαρκή συμπαράσταση έμπειρων συμβούλων που στο κέντρο των επιχειρησιακών τους στόχων τοποθετούν την ανάπτυξη και το κέρδος της εταιρείας σας. Ποιος δεν θα ήθελε άλλωστε να δημιουργήσει μια πρότυπη οργανωτικά εργοστασιακή μονάδα, η οποία διαθέτει όλα τα εφόδια, ώστε να προβεί σε αύξηση της παραγωγικής της δυναμικότητας με την προμήθεια νέου και υπερσύγχρονου εξοπλισμού, ο οποίος έως και κατά 65% θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από τη δράση Εργαλειοθήκη Ανταγωνιστικότητας ;

Συνοψίζοντας, είναι σημαντικό να αντιληφθεί το σύνολο του ελληνικού επιχειρείν, ότι βρισκόμενοι ξανά εμπρός στην εξάπλωση μιας απρόσμενης και παγκόσμιας οικονομικής κρίσης πρέπει να απαλλαχθούμε από επιβλαβείς συμπεριφορές και κατάλοιπα του παρελθόντος και η επιτυχής αντιμετώπιση του COVID-19 από τους πολίτες της χώρας μας, να αποτελέσει το όχημα για την ταχύτερη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Είναι ουσιώδες να τονίσουμε, ότι ο συγκεκριμένο στόχος δεν πρόκειται να επιτευχθεί με την αποπομπή από τις επιχειρήσεις του σημαντικότερου περιουσιακού σας στοιχείου, του προσωπικού σας, όπως μαρτυρούν τα αυξανόμενα ποσοστά ανεργίας σήμερα, αλλά με την αξιοποίηση αυτού και την κοινή σας εργασία προς την υλοποίηση σημαντικών για την ανάπτυξη της εταιρείας σας επενδύσεων.

«Δεν μπορείς να αφήσεις μια σοβαρή κρίση να χαθεί. Και με αυτό εννοώ πως είναι μια ευκαιρία να κάνεις πράγματα που δεν μπορούσες προηγουμένως» δήλωνε παραφράζοντας τη γνωστή ρήση του Μακιαβέλι ο τότε προσωπάρχης του Μπαράκ Ομπάμα, Ραμ Εμάνιουελ, σχολιάζοντας τις νέες δυνατότητες που ανοίγονταν με τη χρηματοπιστωτική κατάρρευση του 2008 για την υιοθέτηση νέων αντιλήψεων, πρακτικών και πολιτικών. Εσείς θα αφήσετε για ακόμη μια φορά το τραίνο της επιτυχίας και της ανάπτυξης να σας προσπεράσει;

Παναγιώτης Θάνος
Σύμβουλος Αναπτυξιακών Προγραμμάτων
Bsc Finance and Accounting