11+1 υποχρεωτικές ενδείξεις που πρέπει να έχει η ετικέτα κάθε τροφίμου που βάζουμε στην κουζίνα μας!

Η Alpha Plan Consultants διαθέτει Τμήμα Διαχείρισης Ποιότητας (ISO) με εξειδικευμένους συνεργάτες και πολυετή εμπειρία στις πιστοποιήσεις. Στον τομέα των Συστημάτων ή Πιστοποιήσεων Τροφίμων, μπορούμε να σχεδιάσουμε, να μελετήσουμε και να αναπτύξουμε όλε στις αναγκαίες διαδικασίες που χρειάζεται η επιχείρησή σας στην επιτυχή οργάνωση και διαχείριση των συστημάτων.

Αρχικά, ας γνωρίσουμε τι είναι τα τρόφιμα και ποιες οι υποχρεωτικές ενδείξεις που πρέπει βάσει νόμου, κάθε επιχείρηση τροφίμων να αναγράφει στην ετικέτα των προϊόντων που διαθέτει στην αγορά.

«Τρόφιμα» (ή «είδη διατροφής») νοούνται ουσίες ή προϊόντα, είτε αυτά έχουν υποστεί πλήρη ή μερική επεξεργασία είτε όχι, τα οποία προορίζονται για βρώση από τον άνθρωπο ή αναμένεται ευλόγως ότι θα χρησιμεύσουν για τον σκοπό αυτόν. Στα «τρόφιμα» περιλαμβάνονται ποτά, τσίχλες και οποιαδήποτε ουσία, περιλαμβανομένου του νερού, η οποία ενσωματώνεται σκόπιμα στα τρόφιμα στη διάρκεια της παραγωγής, της παρασκευής ή της επεξεργασίας τους. Στα «τρόφιμα» δεν περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: α) ζωοτροφές, β) ζώντα ζώα, εκτός εάν παρασκευάζονται για διάθεση στην αγορά για ανθρώπινη κατανάλωση, γ) φυτά πριν από τη συγκομιδή, δ) φαρμακευτικά προϊόντα, ε) καλλυντικά στ) καπνός και προϊόντα καπνού, ζ) ναρκωτικές ή ψυχοτρόποι ουσίες, η) τα κατάλοιπα και οι μολυσματικές προσμείξεις.

Στην αγορά κυκλοφορεί πλήθος προϊόντων προς κατανάλωση κι εμείς ως καταναλωτές οφείλουμε να γνωρίζουμε βασικές πληροφορίες γι’ αυτά ώστε να μην παραπλανούμαστε. Ας γνωρίσουμε τις υποχρεωτικές ενδείξεις που πρέπει βάσει νόμου να έχει η ετικέτα του τρόφιμο που επιλέγουμε:

1) Η ονομασία του τροφίμου.

2) O κατάλογος των συστατικών. Ο εν λόγω κατάλογος περιλαμβάνει όλα τα συστατικά του τροφίμου, κατά φθίνουσα σειρά περιεκτικότητας ως προς το βάρος, όπως καταγράφηκαν κατά τη στιγμή της χρησιμοποίησής τους στην παρασκευή του τροφίμου. Εδώ να τονίσουμε πως υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις κατά τις οποίες δεν είναι υποχρεωτικός ο κατάλογος, πχ νωπά φρούτα και λαχανικά, αεριούχα νερά, ξύδια ζύμωσης που προέρχονται από ένα μόνο βασικό προϊόν, προϊόντα που αποτελούνται από ένα μόνο συστατικό, όπου η ονομασία του τροφίμου είναι η ίδια με την ονομασία του συστατικού.

3) Κάθε συστατικό το οποίο προκαλεί αλλεργίες ή δυσανεξίες και χρησιμοποιείται στην παραγωγή ή παρασκευή ενός τροφίμου και εξακολουθεί να υπάρχει στο τελικό προϊόν. Τα γνωστά σε όλους μας αλλεργιογόνα. Αλλεργιογόνα θεωρούνται τα εξής:

• Δημητριακά που περιέχουν γλουτένη, δηλαδή: σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη, όλυρα, σιτηρό kamut ή υβριδικές ποικιλίες τους, και προϊόντα με βάση τα δημητριακά αυτά
• Καρκινοειδή και προϊόντα με βάση τα καρκινοειδή
• Αυγά και προϊόντα με βάση τα αυγά
• Ψάρια και προϊόντα με βάση τα ψάρια
• Αραχίδες (αράπικα φιστίκια) και προϊόντα με βάση τις αραχίδες.
• Σόγια και προϊόντα με βάση τη σόγια
• Γάλα και προϊόντα με βάση το γάλα (συμπεριλαμβανομένης της λακτόζης)
• Καρποί με κέλυφος, δηλαδή: αμύγδαλα, φουντούκια, καρύδια, καρύδια κάσιους κ.α
• Σέλινο και προϊόντα με βάση το σέλινο
• Σινάπι και προϊόντα με βάση το σινάπι
• Σπόροι σησαμιού και προϊόντα με βάση τους σπόρους σησαμιού
• Το διοξείδιο του θείου και οι θειώδεις ενώσεις σε συγκεντρώσεις άνω των 10 mg/kg
• Λούπινο και προϊόντα με βάση το λούπινο
• Μαλάκια και προϊόντα με βάση τα μαλάκια.

Η ονομασία μίας αλλεργιογόνου ουσίας θα πρέπει να επισημαίνεται με τέτοιον τρόπο ώστε να υπάρχει σαφής διάκριση από τα υπόλοιπα συστατικά της ετικέτας. Ας δούμε ένα παράδειγμα, σε ένα προϊόν το οποίο έχει συστατικό σιτάρι, στην ετικέτα θα πρέπει να αναγράφεται με τέτοιον τρόπο ώστε ο καταναλωτής να το παρατηρεί, πχ Αλεύρι Σίτου (περιέχει γλουτένη) ή Αλεύρι Σίτου ή Αλεύρι Σίτου ή Αλεύρι ΣΙΤΟΥ.

4) Η ποσότητα ορισμένων συστατικών ή κατηγοριών συστατικών. Για παράδειγμα, όταν το συστατικό φαίνεται στην εικόνα του προϊόντος, οφείλει να αναγράφεται στην ετικέτα η ακριβής ποσότητα (Σοκολάτα γάλακτος με φωτογραφία ένα ποτήρι γάλα στην συσκευασία, πρέπει να αναγράφεται η ακριβής ποσότητα του γάλακτος σε αυτή).

5) Η καθαρή ποσότητα του τροφίμου, σε λίτρα για τα υγρά και σε μονάδες μάζας για τα υπόλοιπα.

6) Η ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας και η τελική ημερομηνία ανάλωσης («ανάλωση έως»).

7) Τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες αποθήκευσης και/ή συνθήκες χρήσης (μετά το άνοιγμα διατηρείται στο ψυγείο).

8) Το όνομα ή η εμπορική επωνυμία και η διεύθυνση του υπευθύνου επιχείρησης τροφίμων.

9) Η χώρα καταγωγής ή ο τόπος προέλευσης.

10) Οι οδηγίες χρήσης, εφόσον η παράλειψή τους θα δυσχέραινε τη σωστή χρήση του τροφίμου.

11) Για τα ποτά με περιεκτικότητα σε αιθυλική αλκοόλη μεγαλύτερη από 1,2 % κατ’ όγκον, η αναγραφή του αποκτηθέντος κατ’ όγκον αλκοολικού τίτλου.

12) Η διατροφική δήλωση. Πιο συγκεκριμένα, η ενεργειακή αξία (θερμίδες) και ποσότητες λιπαρών, κορεσμένων λιπαρών, υδατανθράκων, σακχάρων πρωτεϊνών και αλατιού.

Συχνά ακούμε για ανακλήσεις προϊόντων από τον Ε.Φ.Ε.Τ (Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων). Οι λόγοι για την ανάκληση ενός τροφίμου είναι διάφοροι, ένας κύριος από αυτούς είναι η λανθασμένη ή η ελλιπής επισήμανση.

Αυτές λοιπόν είναι οι 12 βασικές ενδείξεις που κάθε επιχείρηση τροφίμων οφείλει να αναγράφει στις ετικέτες των προϊόντων της!

Παπακωνσταντίνου Βάσια
Σύμβουλος Διαχειριστικών Συστημάτων
MSc Νομοθεσία Tροφίμων

Πηγές: Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1169/2011 & Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 178/2002