Προγράμματα ΕΣΠΑ: 9 + 1 Συμβουλές για την Επιτυχία

Τα προγράμματα ΕΣΠΑ (Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης) αποτελούν εδώ και πολλά χρόνια, σημαντικά αναπτυξιακά εργαλεία για χιλιάδες επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Μετά από 35 και πλέον έτη παρουσίας του ΕΣΠΑ στην ελληνική πραγματικότητα, πολλοί επιχειρηματίες εμφανίζονται σκεπτικοί ή ακόμα και αρνητικοί στην ιδέα συμμετοχής σε ένα τέτοιο πρόγραμμα, ενώ άλλοι υιοθετούν αντιλήψεις του παρελθόντος, οι οποίες πλέον έχουν πάψει να ισχύουν.
“Θα περάσουν χρόνια για να πάρω τα χρήματα ή δεν θα τα πάρω ποτέ”. “Δεν μπαίνω στο ΕΣΠΑ, γιατί βάζουν μόνο τους δικούς τους”. “Ας εγκριθώ πρώτα και μετά βλέπουμε αν θα υλοποιήσω την επένδυση και πώς”. “Δεν χρειάζεται να βάλω δικά μου χρήματα, θα τα καλύψει όλα η επιδότηση”.

Οι παραπάνω είναι μερικές από τις λανθασμένες αντιλήψεις που επικρατούν στον επιχειρηματικό κόσμο, σχετικά με τα προγράμματα ΕΣΠΑ. Οι φορείς που διαχειρίζονται τα προγράμματα θέλουν να πληρώνονται οι επιχειρήσεις, γιατί τους ενδιαφέρει η απορρόφηση των κονδυλίων. Παράλληλα, η γραφειοκρατία έχει μειωθεί και οι διαδικασίες ελέγχου και αποπληρωμής έχουν επιταχυνθεί σημαντικά, σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη.
Ας δούμε κάποιες συμβουλές, οι οποίες θα σας βοηθήσουν να ενταχθείτε και να ολοκληρώσετε με επιτυχία ένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ και παράλληλα να αποφύγετε δυσάρεστες εκπλήξεις.

1. Επιλέξτε προσεκτικά και με ορθολογικά κριτήρια τον συνεργάτη – σύμβουλό σας.
Τέτοια κριτήρια μπορεί να είναι η φήμη, η εμπειρία, η ομάδα έργου, το ποσοστό επιτυχίας στα προγράμματα ΕΣΠΑ. Ο σωστός σύμβουλος, θα είναι σε θέση να εξετάσει εάν πληροίτε τις προϋποθέσεις για να ενταχθείτε σε κάποιο πρόγραμμα επιδότησης, καθώς και να σας καθοδηγήσει για την ορθή υλοποίηση της επένδυσης, ώστε να αποφύγετε δυσάρεστες εκπλήξεις και να λάβετε τελικά την πολυπόθητη επιδότηση. Ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες του συμβούλου, τόσο κατά την υποβολή, όσο και κατά την υλοποίηση του επενδυτικού σας σχεδίου.

2. Σχεδιάστε την επένδυσή σας, σε συνεργασία με τον σύμβουλό σας.
Η σωστή και έγκαιρη προετοιμασία, αποτελεί το κλειδί για την επιτυχία. Συγκεντρώστε προσφορές για την τεκμηρίωση της επιλεξιμότητας και του εύλογου κόστους των δαπανών που απαρτίζουν το επενδυτικό σας σχέδιο. Κάθε πρόγραμμα επιδοτεί συγκεκριμένα είδη δαπανών υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ενώ ταυτόχρονα ορίζει το ανώτατο ποσό στο οποίο μπορεί να φτάσει μια δαπάνη, ανάλογα με το συνολικό ύψος του προϋπολογισμού της επένδυσης ή άλλους παράγοντες. Παράλληλα, οι αξιολογητές ελέγχουν εάν το κόστος των δαπανών της επένδυσης είναι εύλογο, τόσο σε σχέση με τις ισχύουσες τιμές στην αγορά, όσο και σε σχέση με τις ιδιαίτερες ανάγκες της επιχείρησης, ώστε να αποφεύγονται οι υπερτιμολογήσεις, οι οποίες απαγορεύονται ρητά από τη νομοθεσία.

3. Ενημερωθείτε για τα στάδια εκταμίευσης της επιδότησης, καθώς και για το ποσό που θα πρέπει να διαθέσετε εσείς για την υλοποίηση της επένδυσης.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η επιδότηση δεν ανέρχεται στο 100% της συνολικής επένδυσης, αλλά σε μικρότερα ποσοστά (40, 50, 60 ή 70%). Επίσης, ο ΦΠΑ δεν αποτελεί δαπάνη επιλέξιμη προς επιδότηση, εκτός εάν η επιχείρηση δεν υπάγεται σε καθεστώς ΦΠΑ (π.χ. κάποιες ιατρικές ειδικότητες). Συνεπώς, ο επιχειρηματίας θα πρέπει να διαθέτει ένα ποσό για την υλοποίηση της επένδυσης. Ακόμη, θα πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι δεν πληρώνεστε αμέσως από το πρόγραμμα. Θα πρέπει πρώτα να υλοποιήσετε ένα μέρος των δαπανών του επενδυτικού σας σχεδίου, για να εκταμιεύσετε επιδότηση που αντιστοιχεί σε εξοφλημένα τιμολόγια. Συνεπώς, θα πρέπει να υπάρχει κάποιο ποσό διαθέσιμο, για να υλοποιήσετε δαπάνες μέχρι την πρώτη εκταμίευση της επιδότησης. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα προγράμματα δίνουν τη δυνατότητα λήψης προκαταβολής μετά την έγκριση της πρότασης, για την οποία απαιτείται η προσκόμιση ισόποσης εγγυητικής επιστολής. Ρωτήστε τον σύμβουλό σας, αυτός θα είναι σε θέση να σας ενημερώσει και να σας κατευθύνει σωστά, σχετικά με τα παραπάνω ζητήματα.

4. Ενημερωθείτε σχετικά με τις προθεσμίες, το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή σας στο πρόγραμμα και ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες του συμβούλου σας.
Τα περισσότερα προγράμματα θέτουν χρονικά περιθώρια για την υλοποίηση ορισμένου ποσοστού της επένδυσης (π.χ. 25, 30 ή 50%), ενώ όλα τα προγράμματα θέτουν συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση της υλοποίησης της επένδυσης (π.χ. 12, 24, 30 μήνες). Όλα τα προγράμματα επιδοτούν αποκλειστικά καινούργιο και αμεταχείριστο εξοπλισμό. Κάποια προγράμματα θέτουν ως προϋπόθεση συμμετοχής τη διατήρηση του προσωπικού της επιχείρησης, ενώ άλλα την αύξηση της απασχόλησης. Όλα τα προγράμματα ορίζουν μακροχρόνιες υποχρεώσεις για τις επιχειρήσεις που θα επιδοτηθούν, οι οποίες θα πρέπει να ισχύουν για 3 ή 5 έτη μετά την τελική αποπληρωμή από το πρόγραμμα. Σε κάθε περίπτωση, ο σύμβουλός σας γνωρίζει όλες τις λεπτομέρειες και θα πρέπει να σας ενημερώσει γι’ αυτές κι εσείς με τη σειρά σας να ζητήσετε να ενημερωθείτε για τις υποχρεώσεις σας, οπωσδήποτε πριν τη συμμετοχή σας στο πρόγραμμα.

5. Ενημερώστε τον σύμβουλό σας για την ύπαρξη συνδεδεμένων και συνεργαζόμενων επιχειρήσεων, για να προσδιορίσει με ακρίβεια το μέγεθος της εταιρείας σας.
Τα προγράμματα ΕΣΠΑ επιδοτούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι μέτοχοι / εταίροι της επιχείρησής σας συμμετέχουν σε άλλες εταιρείες; Ασκούν διοίκηση, διαχείριση ή εκπροσώπηση σε άλλες εταιρείες; Διαθέτουν ατομικές επιχειρήσεις; Αυτές είναι μερικές από τις ερωτήσεις στις οποίες θα κληθείτε να απαντήσετε, ώστε ο σύμβουλός σας να προσδιορίσει με ακρίβεια τόσο το μέγεθος της εταιρείας σας (πολύ μικρή, μικρή, μεσαία, μεγάλη), όσο και τη σώρευση ενισχύσεων De Minimis.

6. Ενημερώστε τον σύμβουλό σας για οποιαδήποτε άλλη επιδότηση έχετε λάβει ήδη ή πρόκειται να λάβετε.
Σύμφωνα με τον Κανονισμό De Minimis, ο οποίος διέπει τα περισσότερα από τα προγράμματα ΕΣΠΑ, μία επιχείρηση δεν μπορεί να λάβει επιδοτήσεις που θα ξεπερνούν το ποσό των 200.000 ευρώ μέσα σε μια τριετία. Εκτός από τα προγράμματα ΕΣΠΑ, στον εν λόγω Κανονισμό συνυπολογίζονται και οι ενισχύσεις από προγράμματα επιδότησης της απασχόλησης μέσω ΟΑΕΔ, η επιδότηση των τόκων των δανείων μέσω ΤΕΠΙΧ, κ.ά. Ο σύμβουλός σας είναι σε θέση να σας καθοδηγήσει, για να τηρείτε πάντα το όριο του Κανονισμού και να μην βρεθείτε στη δυσάρεστη θέση απόρριψης από κάποιο πρόγραμμα επιδότησης.

7. Ενημερώστε τον σύμβουλό σας πριν από οποιαδήποτε μεταβολή στην εταιρική / μετοχική σύνθεση και στη διαχείριση / εκπροσώπηση της εταιρείας.
Τέτοιου είδους μεταβολές, ενδέχεται να επηρεάσουν τόσο το μέγεθος, όσο και τη σώρευση De Minimis και σε ορισμένες περιπτώσεις να οδηγήσουν σε απένταξη από το πρόγραμμα και σε επιστροφή εντόκως της τυχόν ληφθείσας χρηματοδότησης. Το προλαμβάνειν, καλύτερο του θεραπεύειν.

8. Εξοφλήστε τις δαπάνες της επένδυσης με τους τρόπους που ορίζει το πρόγραμμα και συγκεντρώστε όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την πιστοποίησή τους.
Τα προγράμματα ΕΣΠΑ επιδοτούν δαπάνες οι οποίες εξοφλούνται με συγκεκριμένους τρόπους και κατά κύριο λόγο με τη χρήση τραπεζικών μέσων πληρωμής. Κατά την υλοποίηση της επένδυσης, ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες του συμβούλου σας και συγκεντρώστε όλα τα απαιτούμενα έγγραφα και δικαιολογητικά, στη μορφή που θα ζητηθούν. Έτσι, θα δημιουργηθεί μία επαρκής διαδρομή ελέγχου, η οποία θα διευκολύνει την αξιολόγηση του φακέλου σας και θα επιταχύνει τις διαδικασίες εκταμίευσης.

9. Μεριμνήστε για την έκδοση ή ανανέωση της άδειας λειτουργίας, καθώς και για τη διευκόλυνση προσβασιμότητας ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Απαραίτητες προϋποθέσεις για την ολοκλήρωση των έργων και την τελική αποπληρωμή τους, είναι η ύπαρξη άδειας λειτουργίας σε ισχύ, εφόσον αυτή απαιτείται από την ισχύουσα νομοθεσία, καθώς και η δημιουργία υποδομών διευκόλυνσης της προσβασιμότητας ΑΜΕΑ. Συνεργαστείτε με αρμόδιο μηχανικό, ο οποίος θα παρακολουθεί τακτικά τις αλλαγές στη νομοθεσία και θα σας ενημερώνει για τις απαραίτητες ενέργειες, ώστε η λειτουργία της εταιρείας σας να είναι πάντα σύννομη. Διαμορφώστε το χώρο της επιχείρησής σας και την ιστοσελίδα σας με τέτοιο τρόπο, ώστε να διευκολύνουν την προσβασιμότητα ΑΜΕΑ. Περισσότερες λεπτομέρειες, γνωρίζει και θα σας δώσει ο σύμβουλός σας.

10. Διατηρείστε τακτική επικοινωνία με τον σύμβουλό σας.
Καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησης της επένδυσης, ο σύμβουλός σας θα παρακολουθεί τις εξελίξεις, τις τροποποιήσεις του οδηγού, τις οδηγίες που δίνονται από τους φορείς αξιολόγησης και θα σας ενημερώνει εγκαίρως για οτιδήποτε σημαντικό θα πρέπει να προσέξετε. Εσείς, με τη σειρά σας, θα πρέπει να καταγράφετε τις απορίες που προκύπτουν κατά την υλοποίηση της επένδυσης και να τις διατυπώνετε εγκαίρως, για να αποφύγετε λανθασμένες κινήσεις. Ορίστε εντός της εταιρείας σας το πρόσωπο που θα είναι ο Project Leader και θα βρίσκεται σε τακτική επικοινωνία με τον σύμβουλο, από τη στιγμή της απόφασης για συμμετοχή στο πρόγραμμα, μέχρι την τελική αποπληρωμή.

Στεφανία Γιώτα
Υπεύθυνη Αναπτυξιακών
Προγραμμάτων ΕΣΠΑ

 BSc, MBA