Η Βιωσιμότητα ως Μέσο για ένα Καλύτερο Επιχειρηματικό Αύριο

Ο COVID-19 οδήγησε και είναι πιθανό να συνεχίσει να οδηγεί σε μία τεραστίων διαστάσεων ανθρώπινη τραγωδία, με συνέπειες που εκτείνονται και στην παγκόσμια οικονομία. Θεσμικοί φορείς, αλλά και επιχειρήσεις, ήδη κινούνται προς την κατεύθυνση δημιουργίας ενός ανθεκτικότερου συστήματος που θα επιτρέψει στην κοινωνία να ανακάμψει, αλλά και να διασφαλίσει τη θέση της ενόψει μελλοντικών προκλήσεων.
Σύμφωνα με την ερευνητική κοινότητα, η μετάβαση από μία γραμμική οικονομία σε μια κυκλική οικονομία, αποτελεί τον αποδοτικότερο τρόπο για την οικοδόμηση ανθεκτικότητας έναντι μελλοντικών προκλήσεων (πανδημίες, κλιματική αλλαγή κ.α.). Το International Resource Panel των Ηνωμένων Εθνών υπολόγισε ότι η στροφή σε μία πράσινη – βιώσιμη – κυκλική οικονομία, θα μπορούσε να αυξήσει το μέγεθος της παγκόσμιας οικονομίας κατά 2 τρισεκατομμύρια δολάρια έως το 2050.
Συνεπώς, σήμερα κιόλας πρέπει να γίνει κατανοητή στις επιχειρήσεις η λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην “υγεία” του περιβάλλοντος και της κοινωνίας, και την εταιρική “υγεία” – τα εταιρικά κέρδη, καθώς σχεδόν το σύνολο των επιχειρήσεων εξαρτάται με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο από τους φυσικούς πόρους. Η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων ως προσέγγιση επιχειρηματικής δραστηριότητας, θα πρέπει να θεωρείται ως ένα σημαντικό μέσο για την επίτευξη της μελλοντικής εταιρικής επιβίωσης. Η προσέγγιση αυτή για ένα εναλλακτικό μέλλον βασισμένο στη βιώσιμη ανάπτυξη, δημιουργεί νέες τάσεις στην παραγωγή, στη διανομή και στην κατανάλωση. Για το λόγο αυτό, πολλές εταιρείες παγκοσμίως στρέφονται ήδη σε ανθεκτικά σε σοκ επιχειρηματικά μοντέλα (π.χ. ανακύκλωση προϊόντων, sharing platforms, καθαρές μορφές ενέργειας κ.α.).

Η κρίση που βιώνει ο οικονομικός κόσμος λόγω του COVID-19 ασκεί ασφαλώς πίεση. Ωστόσο, είναι σημαντικό οι επιχειρήσεις να δεσμευτούν για βιωσιμότητα, ούτως ώστε να επιβιώσουν. Οι επιχειρήσεις αναρωτώνται πως η επένδυση κεφαλαίων στη βιωσιμότητα, είναι δυνατό να αποφέρει εταιρικά κέρδη. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δίνεται από τις εταιρείες που πρωτοπορούν. Φανταστείτε πως επενδύετε 1.000,00€ σε μετοχές εταιρειών Global 100 το 2005 (πρώτο έτος έκδοσης σχετικής λίστας). Δέκα χρόνια μετά, τα κέρδη που θα είχατε από ρευστοποίηση των εν λόγω μετοχών θα ήταν περί των 1.320,00€. Αν το ίδιο κεφάλαιο είχε επενδυθεί σε άλλες εταιρείες ενός τυπικού Fund, τα κέρδη σας θα ήταν μικρότερα κατά 22% (1.080,00€).

Πώς όμως μία επιχείρηση είναι δυνατό να αποκτήσει αυτήν την υπεραξία;
1. Η περιβαλλοντική ευαισθησία του καταναλωτικού κοινού ενθαρρύνει “πράσινες” επιχειρηματικές προσεγγίσεις και προσφέρει ένα αυξημένο brand recognition και ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα
2. Τακτικές όπως ανακύκλωση, επανάχρηση, επανάκτηση, έχουν σαν αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους παραγωγής
3. Η πράσινη εφοδιαστική αλυσίδα και η γειτνίαση παραγωγού – μεταποιητή – εμπόρου, είναι δυνατό να μειώσει δραστικά τα κόστη διάθεσης
4. Η στροφή σε καθαρές μορφές ενέργειας, αποτελεί ένα καθοριστικό παράγοντα για τη μείωση των φόρων και των επιβαρύνσεων
5. Ο σεβασμός στο περιβάλλον και στους νόμους που έχουν δημιουργηθεί για την προστασία του, προστατεύει τις επιχειρήσεις από την επιβολή προστίμων για περιβαλλοντικές παραβάσεις

Πώς μία Μικρομεσαία Επιχείρηση μπορεί να ενσωματώσει στην κουλτούρα της μία βιώσιμη στρατηγική, ούτως ώστε να καταστεί «πράσινη», αλλά και ωφελημένη οικονομικά;

1. Υιοθέτηση Προτύπων ISO

Η σειρά προτύπων ISO 14000 προωθεί αποτελεσματικά συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης σε επιχειρηματικούς οργανισμούς παρέχοντας αποδοτικά εργαλεία που πηγάζουν από βέλτιστες πρακτικές για τη διαχείριση του περιβάλλοντος. Τα πρότυπα αυτά καλύπτουν ένα σημαντικό εύρος δραστηριοτήτων και λειτουργιών, όπως ο οικολογικός σχεδιασμός των μεταποιητικών μονάδων, βιομηχανιών και υποδομών, η διαχείριση της ενέργειας κ.α. Ναυαρχίδα της «οικογένειας» ISO 14000, αποτελεί το πρότυπο ISO 14001, για το οποίο έχουν εκδοθεί περισσότερα από 300.000 πιστοποιητικά παγκοσμίως. Παρά το γεγονός πως η υιοθέτησή τους εξακολουθεί να είναι εθελοντική, ένας αυξανόμενος αριθμός οργανισμών (δημοσίου και ιδιωτικού τομέα) συνάπτει συμβάσεις αποκλειστικά με πιστοποιημένες εταιρείες.

2. Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη

Οι επιχειρήσεις σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση φέρουν ευθύνη για την επίδραση που έχουν στην κοινωνία. Οι εταιρείες, οφείλουν να τροποποιήσουν την επιχειρηματική τους φιλοσοφία και το στρατηγικό επιχειρηματικό τους μοντέλο. Οι επιχειρήσεις πρέπει να καθορίσουν ένα σαφή κώδικα και να περιγράψουν τις προθέσεις τους σχετικά με την κοινωνία και το περιβάλλον, να εφαρμόσουν ένα πρόγραμμα δράσεων σχετικά με τις προθέσεις τους και να ενσωματώσουν την ΕΚΕ στην καθημερινότητά τους. Ως πυξίδα και χάρτης στην προσπάθεια αυτή, μπορεί να χρησιμοποιηθεί το ISO 26000 για την Κοινωνική Υπευθυνότητα. Να σημειωθεί ότι πρόκειται για πρότυπο το οποίο παρέχει καθοδήγηση και όχι απαιτήσεις επομένως δεν πιστοποιείται. Στον ίδιο πλαίσιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί το διεθνές πιστοποιήσιμο πρότυπο SA8000.

3. Επενδύσεις σε Καθαρές Μορφές Ενέργειας και Εξοικονόμηση Ενέργειας

Η μείωση του ενεργειακού κόστους, στρέφει όλο και περισσότερες εταιρείες στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για ιδιοκατανάλωση. Η επένδυση σε ήπιες μορφές ενέργειας (π.χ. εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ), αλλά και οι επενδύσεις στην εξοικονόμηση ενέργειας (π.χ. αντικατάσταση λαμπτήρων, εγκατάσταση συστημάτων BEMS κ.α.), μειώνουν δραστικά το κόστος παραγωγής των επιχειρήσεων, αυξάνοντας σημαντικά την κερδοφορία τους. Οι επενδύσεις αυτές μάλιστα ενισχύονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ελληνικό Κράτος, καθώς είναι δυνατό να αποτελέσουν αντικείμενο επενδυτικών σχεδίων στο πλαίσιο του Νέου Αναπτυξιακού Νόμου και του ΕΣΠΑ.

 4. Εξ αποστάσεως εργασία

Η ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων στην εργασία, αποτελεί ένα τομέα που δοκιμάστηκε ευρέως κατά την κρίση του COVID-19. Η τεχνολογία απομακρυσμένης εργασίας ήρθε για να μείνει. Η ενσωμάτωση τέτοιας κουλτούρας από τις επιχειρήσεις, είναι δυνατό να προσφέρει επιχειρηματική συνέχεια, αλλά και μείωση του ενεργειακού κόστους των επιχειρήσεων. Μελέτες έδειξαν πως η εξ αποστάσεως εργασία, μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ σημαντικό όπλο για την πράσινη οικονομία, καθώς οι ενεργειακές καταναλώσεις των εταιρειών –ειδικότερα αυτών που ανήκουν στον τομέα των υπηρεσιών- μειώνονται σημαντικά.

Η ανησυχία των επιχειρήσεων σχετικά με το περιβάλλον αποτελεί ένα φαινόμενο που έκανε την εμφάνισή του μόλις τις τελευταίες δεκαετίες. Η αναζήτηση ωστόσο ενός μακροπρόθεσμου οικονομικού οφέλους αποτελεί μία πολύ παλαιότερη ιδέα. Ο συνδυασμός αυτών μας οδηγεί στο μέλλον.

Ο COVID-19 μας έδωσε πολύ σημαντικά μαθήματα. Πρέπει οι επιχειρήσεις να ενθαρρύνουν τη χρήση νέων, ανταγωνιστικών τεχνολογιών για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, τη συγκομιδή και την επαναχρησιμοποίηση υλικών, την κλιμάκωση της διαθεσιμότητας πράσινων πηγών ενέργειας, την επέκταση του κύκλου ζωής των προϊόντων και τη μείωση των αποβλήτων. Οι τεχνολογικές ανακαλύψεις είναι προσιτές, πρέπει απλώς να επενδύσουμε και να τα υιοθετήσουμε.

 

Γιώργος Χαραλαμπάκης
Υπεύθυνος Διακρατικών και
Αναπτυξιακών Προγραμμάτων
BSc, MSc, MBA

 

 

[1] Bringezu, Stefan, et al. "Assessing Global Resource Use: A System Approach to Resource Efficiency and Pollution Reduction." (2017).
[1] Πρόκειται για λίστα με τις 100 Εταιρείες με την καλύτερη επίδοση σε θέματα περιβαλλοντικής βιωσιμότητας